دستگاه HIFU (HighIntensity Focused Ultrasound) یک فناوری غیرتهاجمی است که با بهره‌گیری از انرژی متمرکز اولتراسوند، لایه‌های عمقی پوست را تحریک به بازسازی کلاژن می‌کند. در سال‌های اخیر زاویه‌سازی صورت با HIFU به‌عنوان روشی ایمن، بدون نیاز به جراحی و بی‌هوشی، نزد بیماران محبوبیت چشمگیری یافته است. این مقاله به‌تفصیل تمام جوانب این تکنیک را بررسی می‌کند تا پزشکان، تکنسین‌ها و بیماران با شناخت کافی گام در مسیر درمان بگذارند.
۱. چیستی زاویه‌سازی صورت با HIFU
زاویه‌سازی صورت با HIFU به معنای ایجاد تعریف و کانتورینگ واضح در ناحیه فک، چانه و گونه است. با افزایش سن و عوامل محیطی، پوست خاصیت ارتجاعی و حجم زیرجلدی خود را از دست می‌دهد و صورت ظاهری گرد و یکنواخت پیدا می‌کند. HIFU با تمرکز امواج اولتراسوند در عمق مشخص، باعث تحریک لایه SMAS (Superficial Muscular Aponeurotic System) و درمیس میانی می‌شود و در نتیجه بافت‌های نرم را به سمت بالا کشیده و زاویه فک را برجسته می‌کند.
۲. اصول فیزیکی و مکانیزم عملکرد
مکانیسم HIFU بر پایه تولید نقاط گرمایی کوچک (Thermal Coagulation Points) در عمق پوست است. این نقاط گرمایی با دمای حدود ۶۰–۷۰ درجه سانتی‌گراد، باعث ایجاد آسیب میکروسکوپی کنترل‌شده در بافت هدف می‌شوند. بدن در پاسخ به این آسیب خود‌درمانی، فرآیند نوسازی کلاژن جدید (Neocollagenesis) را فعال و رشته‌های الاستین را تقویت می‌کند. با افزایش کلاژن و سفت‌شدن ساختار زیرجلدی، چین‌وچروک کاهش یافته و زاویه‌سازی صورت نمایان می‌شود.
۳. کارتریج‌ها و عمق نفوذ
دستگاه‌های HIFU معمولاً چند کارتریج با عمق‌های نفوذ متفاوت دارند. رایج‌ترین کارتریج‌ها شامل ۱.۵ میلی‌متر (اپیدرم سطحی)، ۳.۰ میلی‌متر (درمیس میانی) و ۴.۵ میلی‌متر (SMAS) هستند. برای زاویه‌سازی و لیفت فک و چانه، کارتریج ۴.۵ میلی‌متر به دلیل هدف‌گیری دقیق لایه SMAS اهمیت ویژه‌ای دارد. در برخی دستگاه‌های پیشرفته، کارتریج‌های ۸ و ۱۳ میلی‌متر برای کانتورینگ بدن نیز تعبیه شده که در این مقاله به کارتریج‌های صورت محدود می‌مانیم.
۴. مراحل آماده‌سازی بیمار
قبل از شروع درمان، پزشک یا تکنسین باید معاینه دقیق پوست را انجام دهد و سابقه پزشکی بیمار را بررسی کند. قطع موقت مصرف محصولات رتینول و لایه‌بردارهای قوی ۵–۷ روز قبل ضروری است. همچنین تجویز ضدآفتاب با SPF بالا و توصیه به خودداری از قرارگیری طولانی‌مدت در معرض نور مستقیم آفتاب در دو هفته قبل از درمان، از بروز عوارض رنگدانه‌ای جلوگیری می‌کند.
۵. روند اجرای زاویه‌سازی
ابتدا پوست ناحیه فک، زاویه فک و چانه با ژل اولتراسوند پوشانده می‌شود تا تماس یکدست بین پروب و پوست برقرار گردد. سپس بسته به نیاز زاویه‌سازی، کارتریج‌های مناسب انتخاب و تنظیمات عمق نفوذ، انرژی هر شات و فواصل بین شات‌ها اعمال می‌شوند. ارسال هر پالس اولتراسوند حدود ۰.۱–۰.۵ ثانیه طول می‌کشد. در طول درمان، بیمار می‌تواند گرما و سوزش مختصر را احساس کند که نشانه تأثیرگذاری دستگاه است.
۶. مدت زمان و تعداد جلسات
یک جلسه زاویه‌سازی HIFU معمولاً بین ۳۰ تا ۶۰ دقیقه طول می‌کشد. نتایج اولیه اغلب بلافاصله پس از جلسه تا حدی مشهود هستند، اما تأثیر کامل لیفت و سفت‌شدن صورت طی ۶ تا ۱۲ هفته بعد که بازسازی کامل کلاژن رخ می‌دهد، قابل رویت خواهد بود. بسته به درجه افتادگی و کیفیت پوست، معمولاً یک تا دو جلسه با فاصله ۶ ماهه توصیه می‌شود.
۷. مزایای زاویه‌سازی HIFU
زاویه‌سازی صورت با HIFU دارای مزایای متعددی است:
- غیرتهاجمی بودن و عدم نیاز به بی‌هوشی
- دوره نقاهت صفر و امکان بازگشت سریع به فعالیت‌های روزمره
- نتایجی طبیعی و تدریجی بدون ایجاد حالت “کشیدگی مصنوعی”
- تحریک قوی کلاژن‌سازی در لایه‌های عمقی
- ایمنی بالا و کاهش ریسک عفونت یا اسکار
- مناسب برای پوست‌های ناصاف و شل بدون تزریق فیلر
۸. معایب و عوارض محتمل
با وجود ایمنی بالا، برخی عوارض موقتی ممکن است رخ دهد:
- قرمزی و تورم خفیف در ناحیه تحت درمان
- احساس گزگز یا بی‌حسی موقت برای چند روز
- درد مختصر یا احساس کشش در عمق پوست
- در موارد نادر، کبودی سطحی یا حساسیت پوستی
- امکان سوختگی سطحی در صورت تنظیم نادرست انرژی
اکثراً این عوارض طی ۲–۷ روز بهبود یافته و نیاز به اقدام خاصی ندارد.
۹. مراقبت‌های پیش از درمان
۱. خودداری از مصرف داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) یک هفته قبل
۲. پرهیز از خدمات لایه‌برداری شیمیایی و رادیوفرکانسی ده روز قبل
۳. پرهیز از برنزه کردن یا سولاریوم دو هفته پیش
۴. آبرسانی مناسب پوست و استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده
۵. مشاوره درباره انتظارات واقعی و ارائه اطلاعات شفاف
۱۰. مراقبت‌های پس از درمان
۱. استفاده از کمپرس سرد برای کاهش قرمزی و تورم
۲. مرطوب نگه‌داشتن پوست با کرم‌های ترمیم‌کننده
۳. اجتناب از آرایش سنگین و مالش ناحیه برای ۲۴ ساعت
۴. محافظت در برابر آفتاب با ضدآفتاب SPF ۳۰+
۵. ادامه فعالیت‌های روزانه بدون محدودیت خاص
۱۱. انتخاب کاندیدای مناسب
زاویه‌سازی HIFU برای افراد با سن بالای ۳۰ سال و افتادگی خفیف تا متوسط پوست ایده‌آل است. همچنین افرادی که به‌دنبال نتایج طبیعی و ماندگار بدون جراحی هستند، کاندیدای مناسبی به‌شمار می‌آیند. کسانی که افتادگی شدید دارند یا پوست بسیار شل دارند، ممکن است نیاز به گزینه‌های جراحی داشته باشند.
۱۲. مقایسه با سایر روش‌ها
در مقابل لیفت جراحی که نتایجی قوی اما تهاجمی دارد، HIFU روشی ملایم‌تر و کم‌خطر است. نسبت به تزریق نخ لیفت یا فیلر که با مواد خارجی صورت می‌گیرد، HIFU از منابع درونی بدن برای لیفت بهره می‌برد و نیازی به مواد مصرفی دائمی ندارد. از نظر دوره نقاهت، HIFU برنده بی‌چون‌وچرای میدان است.
۱۳. نکات حرفه‌ای برای اپراتورها
- تنظیم دقیق فواصل بین شات‌ها و زاویه پروب برای پوشش یکنواخت
- اعمال فشار ملایم اما کافی تا تماس کامل پروب با پوست برقرار شود
- مدیریت درد بیمار با توضیح پیش‌درمانی و استفاده از آرام‌بخش‌های موضعی
- ثبت پارامترهای هر جلسه جهت پیگیری نتایج و بهبود پروتکل
- به‌روزرسانی نرم‌افزار و کالیبراسیون دوره‌ای دستگاه
۱۴. هزینه و بازگشت سرمایه کلینیکی
زاویه‌سازی HIFU در کلینیک‌های ایرانی بسته به منطقه، تخصص پزشک و امکانات دستگاه، بین ۳ تا ۱۰ میلیون تومان برای هر جلسه محاسبه می‌شود. با در نظر گرفتن ماندگاری ۶–۱۲ ماهه نتایج و نیاز به یک یا دو جلسه، این روش در مقایسه با لیفت جراحی مقرون‌به‌صرفه به‌شمار می‌آید. کلینیک‌ها می‌توانند با ارائه پکیج‌های ترکیبی و تخفیف‌های گروهی، مشتریان بیشتری را جذب کنند.
۱۵. چشم‌انداز آینده و نوآوری‌ها
- استفاده از هوش مصنوعی در تنظیم خودکار انرژی و عمق نفوذ
- توسعه کارتریج‌های دقیق‌تر با عمق‌های میانی برای نقاط حساس
- ترکیب HIFU با تزریق PRP یا میکرونیدلینگ برای نتایج سینرژیک
- پژوهش‌های بیشتر روی تأثیرات بلندمدت و بازسازی SMAS
- گسترش کاربرد به کانتورینگ نقاط کوچک مانند زاویه چشم و ابرو
زاویه‌سازی صورت با HIFU یک گزینه جذاب برای افرادی است که به‌دنبال لیفت ملایم، طبیعی و بدون جراحی می‌باشند. این فناوری با تحریک لایه‌های عمقی پوست، علاوه بر سفت‌شدن و لیفت، کیفیت و بافت پوست را نیز بهبود می‌بخشد.
